kaszubski
Język kaszubski należy do grupy języków zachodniosłowiańskich i lechickich. Ulegał on wpływom języka dolnoniemieckiego, staropruskiego i połabskiego, a także wykazuje pewne cechy wspólne z dialektami wielkopolskim i mazowieckim. Do zapisów tekstów w tym języku początkowo używano alfabetu ogólnopolskiego, jednak nie oddawał on w pełni cech fonetycznych tego języka. Unikatowy alfabet kaszubski powstał w drugiej połowie XIX wieku. Przez dziesięciolecia język kaszubski nie był uznawany za osobny język, a jedynie za dialekt języka polskiego. Używana obecnie forma pisana języka kaszubskiego jest ewolucją formy zaproponowanej w 1879 r. przez Floriana Ceynowę, w wydanej w 1879 r. w Poznaniu „Zarés do Grammatikj Kašébsko-Słovjnskjè Mòvé”.
Pobierz alfabet
A Ą Ã B C D E É Ë F G H I J K L Ł M N Ń O Ò Ó Ô P R S T U Ù W Y Z Ż
W roku 2003 przydzielono językowi kaszubskiemu trzyliterowy międzynarodowy kod CSB według normy ISO.
Osoby posługujące się językiem kaszubskim zamieszkują głównie Polskę. Nadal aktywne są skupiska kaszubskich emigrantów w Kanadzie. Mniej lliczni Kaszubi przebywają także w Niemczech i USA. Obecnie Polskę zamieszkuje około 400 tys. osób posługujących się językiem kaszubskim, z czego około 100 tys. deklaruje go jako język ojczysty1. W Polsce istnieje kilkadziesiąt szkół, w których dzieci uczą się kaszubskiego (ponad 17 tys. osób w roku szkolnym 2013-2014). Od 2005 r. istnieje możliwość zdawania z niego egzaminu maturalnego. W języku kaszubskim wydawane są książki i czasopisma, emitowane są regionalne programy radiowe i telewizyjne.
Język Kaszubów rozwija się prężnie na Pomorzu, gdzie używany jest jako język liturgii w kilkunastu parafiach. Mówi się w nim także w lokalnych mediach, a nawet w szkołach. Folklor Kaszubów propaguje przede wszystkim Kaszubski Park Etnograficzny, gdzie oprócz języka można poznać również bogatą kulturę Kaszubów.
Najstarsze druki wykonane w języku kaszubskim pochodzą z XVI wieku.
Dodatkowe nazwy zostały ustalone dla 21 gmin zamieszkanych przez osoby posługujące się językiem kaszubskim (gminy: Brusy, Bytów, Chmielno, Czarna Dąbrówka, Dziemiany, Karsin, Kartuzy, gm. m. Kościerzyna, gm. w. Kościerzyna, Linia, Lipnica, Lipusz, Luzino, Parchowo, Sierakowice, Somonino, Stężyca, Sulęczyno, Szemud, Wejherowo, Żukowo).
W pięciu gminach zamieszkanych przez osoby posługujące się językiem kaszubskim (Linia, Luzino, Parchowo, Sierakowice, Żukowo) wprowadzono możliwość używania języka kaszubskiego jako języka pomocniczego.
1 T. Kostyrko, T. Zgółka, Kultura wobec kręgów tożsamości: Kongres Kultury Polskiej: materiały konferencji przedkongresowej, str. 184